hc8meifmdc|2011A6132836|MoshaverAmlakDBWebSite|tblnews|Text_News|0xfdff781700000000d002000001000100
میزان عود در افراد وابسته به اپیویید تحت درمان نگهدارنده
با نالترکسون مراجعه‌کننده
به مرکز درمانی- بازتوانی
بهزیستی کرمانشاه(82-1381)
دکترفائزه تاتاری*، دکترجلال
شاکری*، دکتر آرش نصیری**، دکترلادن قلیچی ***، مهندس
غلامرضا عبدلی****
چکیده
سابقه و هدف : امروزه اعتیاد به صورت معضل بهداشتی ، روانی و اجتماعی در
آمده است و در همه طبقات به کاهش عملکرد
شغلی، تحصیلی و انواع اعمال ضداجتماعی منجر می‌شود . راه‌های متفاوتی برای درمان اعتیاد تجربه شده است. نخستین گام
سم زدایی است، اما اگر بیمار پس‌ازآن وارد چرخه درمان‌نگهدارنده نشود،
موفقیت‌چندانی در درمان نخواهدداشت و با عود بالایی همراه خواهد بود.
نالترکسون آنتاگونیست خوراکی اپیوییدی است که باعث کاهش میل به مصرف آن‌ها می‌شود و از 6 سال قبل درمرکز درمانی– بازتوانی بهزیستی کرمانشاه برای درمان نگهدارنده
معتادان به کار می‌رود. دراین‌مطالعه میزان عود در معتادان تحت درمان با نالترکسون از فروردین 1381تا پایان شهریور 1382 همراه با ویژگی‌های جمعیت شناختی آن‌ها مورد تحقیق قرار گرفته است.
منظور از عود استفاده مجدد و منظم از مواد
مخدر پس از یک دوره سم‌زدایی است .
مواد و روش‌ها: این مطالعه به روش توصیفی از نوع پیگیری روی 150 معتاد
خودمعرف انجام شد . افراد
مورد مطالعه پس از سم‌زدایی به مدت 6 مـاه نالترکسون مصرف کردند و هر مـاه باآزمایش اپیـوم به روش T.L.C
کنترل
شدند . پس از آن تـا یک سال آزمایش اپیـوم به‌صورت سه ماهـه انجام گرفت. اطلاعات جمعیت‌شناختی نیزبا 13 سؤال همراه با وضعیت سوءمصرف مواد اخذ و
ثبت شـد.
یافته‌ها: عود در حین 6 ماه درمان 7/56 ، عود در فاصله
یک‌سال پس از درمان 7/4 و موفقیت درمان بیماران 7/38 درصد بـود. گروه سنی 18-25 سال بیشترین عود را
داشتند. از لحاظ تحصیلات و شغل، مقطع دیپلم و لیسانس و کارمندان بالاترین موفقیت
را داشتند و از نظر نوع ماده ی مصرفی ، روش مصرف و دفعات مصرف ، بیشترین موفقیت به
ترتیب مربوط به ماده هرویین، روش انفیه و تعداد مصرف 3-2 بار در روز بود.
درمان در افرادی که درآمد ماهیانه ی 100-70 هزار تومان و سابقه خانوادگی اعتیاد منفی داشتند، موفق‌تر بود.
بحث : در پیگیری ترک اعتیاد با نالترکسون، کسانی
که طی 9 ماه دچار عود نشوند، احتمال بیشتری برای ترک طولانی‌تر دارند. ترک در افرادی که تحت انضباط شغلی‌و اجتماعی
مؤکدتری قرار دارند، با موفقیت بیشتری همراه است و با سطح اقتصادی و میزان تحصیلات
بالاتر ارتباط مستقیم دارد.
کلیدواژه‌ها : درمان اعتیاد، نالترکسون ، عـود
مقدمه
اعتیاد مسمومیت
حاد یا مزمن با دارویی طبیعی یا صنعتی به شمار می‌رود، به نحوی که شخص
در نتیجه استعمال آن دچار مقاومت اکتسابی
می‌شود و به دلیل کاسته‌شدن تدریجی تأثیرات
آن، مقادیر بیشتری از دارو را بدون بروز ناراحتی مصرف می‌کند (1). هم اکنون آمـارهای رسمی میزان معتادان به مواد مخدر را در
ایران 000/200/1 نفر اعلام می‌کند.
قـریب 70 درصد معتـادان در
ایـران تـریـاک، 16 درصدهـرویین ، 4درصد حشیش و 10درصد مخلوطی از ایـن نوع و دیگر مـواد همچون سوختـه، شیـره و … مصرف می‌کـنند
(2). در سـال 1377، به‌طور میانگین
در هر ماه 100 نفـر در ایـران مستقیماً در
ارتباط با سوءمصرف مواد مخدر جان خود را از
دست داده اند (3).
راه‌های متفاوتی برای درمـان اعتیادارایـه شده است. سم‌زدایـی نخستین گـام بـرای
بیماران است. پس از سم‌زدایی اقدام
اساسی پیشگیری از عود
سوءمصرف است که به دو روش کلی دارویی و غیردارویی به طور مستقل یـا تـوأم
انجام می‌شود. روش‌های غیردارویی
بر محور درمان شناختی- رفتاری قرار دارد که بدواً توسط مکتب شناخت‌درمانی فیلادلفیا
(آرون بک و همکاران ) برای درمان اختلالات عاطفی پیشنهاد شده بود و این مدل
مجموعه‌ای از روش‌های
مداخله رفتاری و شناختی را در بر می‌گیرد که
با استفاده از آن‌ها
می‌توان شناخت‌های غلط و ناکارآمد فرد معتاد را شناسایی و تصحیح نمود و کمبودهای موجود در گنجینه رفتاری و مهارت‌های
اجتماعی او را بازسازی و تقویت کرد
(4).
مطالعات
درخصوص اثربخشی این روش‌ها به دلیل طیف
گسترده اجتماعی مددجویان و نیز خود مواد مورد سوءمصرف و نوع نگرش و
تبعات قانونی سوءمصرف مواد در کشورهای مختلف متفاوت بوده است و معیار مشخصی ارایه نشده است (5).
روش
دارویی مبتنی بر مهار اشتیاق و میل مفرط
فرد به مواد است. این میل براثر
ایجاد سرخوشی توسط اپیات هاست که به واسطه گیرنده‌های (مـو) ایجاد می‌شود
(5). نالترکسون آنتاگونیست خوراکی گیرنده (مو)
است که توسط FDAبرای
درمان وابستگی به الکل و توقف تأثیرات اپیات‌ها تجویز شده است. از
لحاظ بالینی مصرف یک دوز نالترکسون در مدت 72 ساعت به طور مؤثر مانع تأثیرات
اپیوییدها می‌شود(6).
موفقیت
نالترکسون ارتباط زیادی بـا عوامل اجتماعی
نظیر تحصیلات، شغل، تأهل،
انگیزه بالا، حمایت خانوادگی و اجتماعی مناسب و ادامه ی رفتار درمانی‌دارد (7). مشاهده شده که در مصرف‌کنندگان
بیکار هرویین، پایبندی به مصرف نالترکسون بسیار انـدک
است و پس‌از یک ماه حــدود 40 درصد آن‌ها درمان را رهـا می‌کنند. این رقم بعداز 6 ماه به 90-80 درصد می‌رسد
(8).
در بررسی Roozen 24 معتاد هرویین که نالترکسون و روان درمانی دریافت کرده بودند،
با یک گروه 20 نفری که فقط درمان دارویی داشتند، مقایسه شدند. با گذشت شش ماه در
گروه اول دست‌کم 55 درصد هنوز در شرایط پرهیز بودند (9).
Hulse نالترکسون زیرپوستی
را با نوع خوراکی به مدت 5 ماه مقایسه کرد و نتایج نشان داد که این روش، موفقیت
روش خوراکی را ندارد (10). بررسی Catalano و همکاران (11) میزان عود پس از یک سال را 75 درصد
و مطالعه Hunt (12) آن را بین
65 تا 70 درصد نشان داد . بیشترین میزان عود در فاصله 3 ماه بعد از تکمیل دوره
بوده است. هم اکنون نـزدیک
به 6 سـال از اجرای طرح استفاده از نالترکسون در
پیشگیری از عود و درمـان معتادان به
مواد مخدر می‌گذرد و شهر کرمانشاه یکی از پیشگامان اجرای آن بوده است. با
این حال تاکنون آمار چندانی از چگونگی اثر بخشی و میزان تداوم مصرف آن گزارش نشده
است . در این مطالعه فراوانی عود
اعتیاد در میان مراجعان مرکز درمانی- بازتوانی بهزیستی کرمانشاه در فاصله 18 ماهه
فروردین 1381 تا مهر ماه 1382 و نیز خصوصیات مراجعان همچون سن و جنس، مدت اعتیاد و نوع
و میزان ماده مصرفی مورد بررسی
قرار گرفته است.
مواد و روش‌ها
این تحقیق به‌صورت توصیفی- از نوع پیگیری در روی معتادان مراجعه‌کننده به مرکز درمانی - بازتوانی بهزیستی کرمانشاه از فروردین 1381 تا
شهریور 1382 انجام
گرفت. انتخاب افراد با روش سرشماری صورت گرفت. در مجموع تعداد 165 نفر وارد مطالعه شدند که 15 نفر به دلایل مختلف از جمله عدم ادامه درمان و مراجعه
کنار گذاشته شدند. مراجعه‌کنندگان
خودمعـرف بودند و هیچ‌یک بـراساس حکم قضایی اجبـار به مراجعه نداشتند. قبـل از
شروع درمان نگهدارنده با نالترکسون، ابتـدا
سم‌زدایی در مورد آن‌ها با متادون انجام گرفته بود و پس از
پایان سم زدایی با تأیید به وسیله ی منفی بودن آزمایش به روش (T.L.C)، درمان نگهدارنده به مدت 6 ماه اجرا شد .T.L.C
( رنگ نگاری
لایه
ظریف)| روش اختصاصی برای تشخیص و
تفکیک بر اساس اطلاعات مختلف دارو و
مواد مخدر و کنار گذاردن مثبت‌های
کاذب است که بر اثر مصرف
داروهایی چون ایمی‌پرامین ، دیفنوکسیلات، استامینوفن کدیین و
... ایجاد می‌شود . برای هر فـرد
قبل از قـرارگرفتن در
برنامه دریافت نالترکسون و
سپس هرمـاه آزمایش کامل فعالیت‌های کبـدی انجـام می‌گرفت. حداکثر مقدار نالترکسون براساس
پروتکل دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه mg 50 در روز تجویز گردید. همچنین در کنار برنامه
دارودرمانی از روان‌درمانی انفرادی و گروهی استفاده می‌شد. در این دوره 6 ماهه در پایان هرماه با آزمایش اپیوم
پیگیری انجام شـد. پس از آن به مدت یک‌سال که هر سـه‌ماه آزمایش اپیـوم به روش (T.L.C) انجام می‌گرفت
،کنترل شدند و زمان عود در پرونده هر یک ثبت شد.
با
توجه به این‌که مراجعه‌کنندگان خود داوطلب بودند و از سوی
خانواده نیز به این امر تشوبق می‌شدند مصرف نالترکسون در آنان اجباری نبود | و در هر بار مراجعه نیز مصرف دارو توسط خانواده تأیید می‌شد.
در صورت وجود هر نوع تناقض بین
اظهارات فرد و خانواده ، معیار نهایی تأیید
خانواده بود. از هر یک از آنان نیز اطلاعات جمعیت‌شناختی به کمک 13 سؤال
اخذ گردید و داده‌های مربوط به سوء
مصرف نیز تـوسط پزشک و روان‌شناس مرکز جمع‌آوری و ثبت شد. نکته
مهم در مصرف مجدد مواد تفکیک عود (Relapse) و لغزش (Lapse)
است . عود، مصرف
مجدد مواد به صورت منظم و دایمی است ؛ در
حالی که لغزش به یک بار بازگشت بر
اثر میل مفرط اطلاق می‌گردد که تکرار
نشده و مانع ادامه درمان نگردیده است (4).
بهبودی و موفقیت (Recovery) در درمان به معنای بازگشت به حالت طبیعی و سلامت پیش از بیماری
است، ولی در مورد اعتیاد بهبودی کاملاً نسبی بوده و بسته به عوامل مختلف می‌تواند از ترک کامل
ماده تا کم‌کردن میزان یا دفعات مصرف ماده باشد (6). با توجه به این نکته میزان موفقیت عدم عود در یک
دوره یک‌ساله تعیین گردید.
یافته‌ها
در مدت مطالعه 150 بیمار بررسی شدند. 147 نفر(98%) مـرد بودند و اکـثراً (76 نفر) در گـروه سنی 26 تا 34 سال قـرار داشتند.
میزان عود به طور کلی 4/61 درصد بود و بیشترین عود در چهار ماه اول (76 نفر) رخ داد و کمترین میزان در سه ماهه سوم و چهارم (7/0% ) بـود (جدول 1). بالاترین مـیزان عـود(6/69%) در 6 ماهه اول در گـروه سنی 25-18 سال مشاهده شـد
(جدول 2). کمترین میزان
موفقیت درمان (7/0%) در افراد بی‌سواد بـود (جدول 3 ).
درجدول 4 میـزان عـود و
موفقیت
بر حسب شغـل نشـان داده شده است .کارمندان کمترین عود
(3/27%) و بیشترین
موفقیت (7/72% ) را داشتند. ( جدول
5 ). در جدول 5 میزان عود و موفقیت بر حسب درآمد نشان
داده شده است. کمترین
موفقیت را افراد دارای درآمد کمتر از 71 هزار
تومان (4/27%) داشتند.
شایع‌ترین روش مصرف تـدخین (3/47% )
و سپس
جدول1- تـوزیع
فـراوانی عـود و موفقیت درمـان
بیمـاران تحت درمـان نالتـرکـسون مرکـز بهداشتی درمانی کرمانشاه
|
|
عود و موفقیت درمان
|
فراوانی
|
درصد
|
|
عود در حین 6 ماه
|
عود درچهار ماه اول درمان
|
76
|
7/50
|
|
عود در ماه پنجم درمان
|
9
|
6
|
|
عود در حین یک‌سال
|
عود در سه‌ماهه اول پیگیری
|
3
|
2
|
|
عود در سه ماهه دوم پیگیری
|
2
|
3/1
|
|
عود در سه ماهه سوم پیگیری
|
1
|
7/0
|
|
عود در سه‌ماهه چهارم‌پی‌گیری
|
1
|
7/0
|
|
|
موفقیت در درمان
|
58
|
7/38
|
|
|
جمـــع
|
150
|
100
|
جدول 2- تـوزیع فـراوانـی عـود و مـوفقیت
درمـان بیمـاران تحـت
درمـان نالتـرکسون مرکـز بهزیستی کرمانشاه برحسب سـن (82-1381)
|
عود و موفقیت درمان
|
ســن
|
|
25 – 18
|
34 – 26
|
40 – 35
|
بیشتر از 40سال
|
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
|
عود درحین 6 ماه درمان
|
16
|
6/69
|
45
|
2/59
|
7
|
9/38
|
17
|
5/51
|
|
عود درفاصله یک‌سال پس از درمان
|
1
|
3/4
|
3
|
9/3
|
1
|
6/5
|
2
|
1/6
|
|
موفقیت پس از یک‌سال از درمان
|
6
|
1/26
|
28
|
8/36
|
10
|
6/55
|
14
|
4/42
|
|
جمـــع
|
23
|
100
|
76
|
100
|
18
|
100
|
33
|
100
|
جدول 3- تـوزیع فـراوانی
عـود و مـوفقیـت
درمـان بیمـاران تحـت
درمـان نالتـرکسون مرکـز بهزیستی کرمانشاه برحسب تحصیلات
(82-1381)
|
عود و موفقیت درمان
|
بی‌سواد
|
سواد خواندن و نوشتن
|
دیپلم
|
لیسانس
|
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
|
عود درحین 6 ماه درمان
|
0
|
0
|
59
|
8/62
|
20
|
5/45
|
6
|
5/54
|
|
عود درفاصله یک‌سال پس از درمان
|
0
|
0
|
2
|
1/2
|
4
|
1/9
|
1
|
1/9
|
|
موفقیت پس از یک‌سال از درمان
|
1
|
100
|
33
|
1/35
|
20
|
5/45
|
4
|
4/35
|
|
جمـــع
|
1
|
100
|
94
|
100
|
44
|
100
|
11
|
100
|
جدول 4- تـوزیع فـراوانی
عـود و مـوفقیـت
درمـان بیمـاران تحـت
درمـان نالتـرکسون مرکـز بهزیستی کرمانشاه برحسب شغل
(82-1381)
|
عود و موفقیت درمان
|
دانشجو
|
کارمند
|
مغازه‌دار
|
بیکار
|
سایر مشاغل
|
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
|
عود درحین 6 ماه درمان
|
2
|
7/66
|
3
|
3/27
|
10
|
7/66
|
27
|
8/62
|
43
|
1/55
|
|
عود درفاصله یک‌سال پس از درمان
|
1
|
3/33
|
0
|
0
|
1
|
7/6
|
1
|
3/2
|
4
|
1/5
|
|
موفقیت پس از یک‌سال از درمان
|
0
|
0
|
8
|
7/72
|
4
|
7/26
|
15
|
9/34
|
31
|
7/39
|
|
جمـــع
|
3
|
100
|
11
|
100
|
15
|
100
|
43
|
100
|
78
|
100
|
جدول 5- توزیع فراوانی عود و موفقیت درمان بیماران
تحت درمان
نالترکسون مرکز بهزیستی کرمانشاه برحسب درآمد ماهیانه
(82-1381)
|
عود و موفقیت درمان
|
>71 هزار تومان
|
100-71 هزار تومان
|
<100 هزارتومان
|
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
|
عود در حین 6 ماه درمان
|
58
|
8/46
|
13
|
3/43
|
14
|
8/53
|
|
عود تا یک‌سال پس از درمان
|
2
|
6/1
|
3
|
10
|
2
|
7/7
|
|
موفقیت در درمان
|
34
|
4/27
|
14
|
7/46
|
10
|
5/38
|
|
جمع
|
124
|
100
|
30
|
100
|
26
|
100
|
جدول 6- توزیع فراوانی عود و موفقیت درمان
بیماران تحت درمان نالترکسون مرکز بهزیستی کرمانشاه برحسب نوع ماده مصرفی
قبل از شروع درمان
|
عود و موفقیت درمان
|
نوع ماده مصرفی
|
|
تریاک
|
هروئین
|
سایر موارد
|
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
فراوانی
|
درصد
|
|
عود درحین 6 ماه درمان
|
41
|
2/61
|
36
|
2/52
|
7
|
8/53
|
|
عود درفاصله یک‌سال پیگیری پس از درمان
|
4
|
6
|
2
|
9/2
|
1
|
7/7
|
|
موفقیت در درمان
|
22
|
8/32
|
31
|
9/44
|
5
|
5/38
|
|
جمـــع
|
67
|
100
|
69
|
100
|
13
|
100
|
خوراکـی (7/24 % ) بـود . روش تزریقی تـوسط 21نفر(
14%) استفـاده می‌شد، اما بیشترین عود را روش تزریق (4/71%) داشتند. بالاترین میزان موفقیت (1/57%) در روش انفیه دیده شد. بیشترین میزان مصرف روزانـه (7/80%) 2 تا 3 بار بـود.اکثر
مراجعه‌کنندگان (66%)، متأهل بودند که از این تعداد 56 نفر (6/56%) در شش ماه اول عود داشتند. همچنین
افراد مجرد 37 نفر (7/24%) بودند که
24نفر (9/66%) از آنان در
شش مـاه اول عـود داشتند. 131 نفر(3/87 %) از
بیمـاران سابقه ترک قبلی داشتند، اما میزان
عود در آنان و افراد بدون سابقه ترک یکسان بود. سابقه ی خانوادگی اعتیاد در 29 نفر(3/19%) وجود داشت که
در شش ماه اول 18 نفر(1/62%) از
آنان عود داشتند. همچنین 121 نفر (7/80%) دارای
سابقه اعتیاد خانوادگی نبودند که از این تعداد 67 نفر( 4/55% ) در
شش ماه اول عود داشتند. جدول 6 میزان
عود و موفقیت را برحسب نوع
ماده مصرفی نشان می‌دهد، مصرف کنندگان تریاک بیشترین عود (2/67%) و کمترین موفقیت
( 8/32%) را داشتند .
بحث
مشکل بزرگ در برخورد با اعتیاد میزان بالای عود
است. در این تحقیق نیز میزان عود در پایان 6 ماه اول بیشتر از نیمی از افراد را در
بر می‌گرفت. بالاترین درصد عود در
پایان ماه اول بود، باتوجه به تفاوت اندک تعداد عود در پایان 9 ماه و پایان 18 ماه
به نظر می‌رسد بیمارانی که تا 9 ماه
مجدداً روی به مصرف مواد نیاورده
باشند، احتمال بالایی برای ترک درازمدت‌تر
دارند. این نتیجه‌گیری با بررسی Green Stein هم‌خوانی دارد و حاکی از لزوم تمرکز بیشترین
امکانات درمان نگهدارنده در فاصله 9 ماه
اول پس از ترک است(13). در بین گروه‌های شغلی مختلف بیشترین موفقیت را در تداوم تـرک،کارمندان داشتند. Cornish و همکاران نتیجه‌گیری کرده‌اند افرادی که تحت
فشار انضباطی از جانب کارفرمایان و سیستم قانونی قرار دارند، پایبندی
بهتـری به برنامه نالترکسون نشان می‌دهند
و پس از 6 ماه بیشتر از 50 درصد همچنان در برنامه باقی می‌مانند. در مطالعه ما نیز کارمندان که الـزاماً انضباط کاری
بیشتری را نسبت به سایـر مشاغل دارند،
چنین پاسخی نشان دادند. بالاترین میزان عود درافـراد کم‌سـواد (خواندن و نـوشتن) و بیشترین موفقیت در افـراد در سطح
دیپلـم و لیسانس، با نتیجه‌گیری GreenStein
هم‌خوان است که تأثیـر تحصیلات بـالا
را در موفقیت بیشتر برنامه نالترکسون گزارش داده است. درخصوص ارتقای فرهنگی معتادان
برنامه حاد و کوتاه‌مدت چندانی نمی‌توان انجام داد و توان و امکانات جامعه نیز قـادر به این کار نیست،امـا هربرنامه
ریشه ای در مقابله با اعتیاد باید در درجه
اول بالابردن سطح سواد جامعه را برآورده سازد و بدون این گام سایر اقدامات
چندان مؤثر نخواهد بود. نسبت
بالاتر عود در مجردها با مطالعه Washton هم‌خوانی دارد و برنقش حمایتی خانواده به طور
کلی در موفقیت برنامه‌های نالترکسون
دلالت می‌کند. ارتباط عـود با نـوع
ماده مصرفی، حاکی از بالاترین
میزان عـود و پایین‌تـرین موفقیت در تریاک است، در حالی‌که هرویین بیشترین موفقیت و کمترین عود را دارا بوده است ، البته مصرف تریاک متأسفانه در بعضی فرهنگ‌های
پیرامونی در منطقه مورد بررسی به عنوان نوعی آداب میهمان‌نوازی رواج نسبی دارد و شاید این امر و
همچنین دست‌یابی آسان‌تر به آن نسبت به هرویین در این مسأله دخالت دارند. بالاتربودن میزان
عود در روش تزریقی نیز با نتیجه گیری GreenStein
مشابه است و می‌توان علت آن را تا
حدی به تخریب شدیدتر مکانیسم‌های
دفاعی و حمایتی معتادان تزریقی نسبت داد(13).
اعتیاد تزریقی به ویژه در منطقه مورد بررسی، جزو مراحل نهایی اعتیاد محسوب می‌شود و چنین افرادی معمولاً از چرخه فعالیت اجتماعی رسمی خارج شده‌اند و
در نتیجه امکان حمایت‌های بعدی ضعیف‌تری برای جلوگیری از مصرف مجدد دارند.
در
این بررسی گروه سنی 18 تا 25 سال بالاترین میزان عود را داشتند. این امر باید زنگ
خطری برای یک ضایعه اجتماعی جدی محسوب گردد. ایران یکی از
جوان‌ترین جمعیت‌ها را دارد و بروز آسیب‌های شدیدی چون اعتیاد در این گروه سنی شاید تا حدی معطوف به این
امر باشد . اما این یافته دیگر که بیشترین میـزان عـود
در افـراد دارای سابقه
خانوادگی مثبت رخ داد، لایه‌های
عمیق‌تری از این آسیب شناسی را آشکار
می کند. اعتیـاد در
مواردی که وارد حریم خانواده شـده باشد، ضمن
درگـیرکردن جوانان، امکان درمان را نیز کاهش
می‌دهد.Oicovnner نیـز که نتایج مشابهی گرفته است معتقـد است وجـود سابقه خانـوادگی
مثبت علاوه بر ارایه الگوی همانند سازی برای اعتیاد دیگر اعضای خانواده، زمینه
دسترسی به مواد را فراهم‌تر می‌سازد(7) . همچنین بیشتربودن
میـزان عـود در افـراد با درآمـد
مـاهیانـه کمتر از 40 هـزار تـومـان، بـار
دیگر نشـان می‌دهـد سطح اقتصادی بهتر
امکان موفقیت آمیزتر بودن درمان با نالترکسون را بیشتر می‌کند، که با مطالعه Oiconner هم‌خوان
است(7).
نتیجه‌گیری
به این ترتیب از
150 معتاد خودمعرف تحت درمان با نالترکسون طی 6 ماه بیش از 50درصد دوباره به مصرف مواد روی آوردند. با این
شرایط می‌تـوان وضعیت را در سایـر
معتادان تخمین زد. جوانان بیشتر درمعرض عود قرار داشتند. چنانچه در خانواده مواردی
از اعتیاد وجود داشت، عود بیشتر می‌شد. همچنین هرچه درآمد و تحصیلات افراد پایین‌تر بود عـود آنان بیشتر بـود. نظریات
جدیدتـر در مـورد اعتیـاد، آن را در یک الگوی زیستی- روانـی- اجتماعی ارزیابـی می‌کند
و برنقش دو عامـل زیستـی (ژنتیـک) و روانــی (اختـلالات روان‌پـزشکی) هـم تأکـید دارد، امـا نتـایج
ایـن مطالـعه و مشاهدات دیگران بر اهمیت فراوان‌تر عامل اجتماعی دلالت دارد. برنامه‌های مبارزه با اعتیاد و پیشگیری باید به آن به عنوان یک بیماری
اجتماعی وخیم نگاه کند. به این ترتیب هر برنامه درمان نگهدارنده اعتیاد را باید با
نظارت و انضباط اکید اجتماعی و شغلی هماهنگ کرد تا بیشترین نتیجه را به دست دهـد. این بیماری درصورت رخنه به محیط خانواده مقاوم‌تر
می‌شود و هزینه‌های
بسیاری را از جامعه تلف می‌کند.
پیشنهادها
طرح تجویز نالترکسون را باید در مدت‌های طولانی‌تر نیز
آزمایش کرد.در مورد اعتیاد
هنوز به اقدامات کارشناسی نیاز هست. از جمله اساسی‌ترین آن‌ها تعمیق نگرش اجتماعی به این مسأله است. اعتیاد جزیی از بافته نابسامانی‌های اجتماعی است، توسعه مراکز بازتوانی واعطای کمک‌هایی به آن‌ها به‌نحوی که متناسب
با جمعیت معتادان قادر به ارایه خدمات
باشند ضروری به‌نظر می‌رسد.
Abstract:
Naltrexone Therapy and
Relapse Rates of Opioid Dependent Individuals
Tatary| F.1; Shakeri| J. 1;
Nasiri| A. 2; Ghelichi| L. 3; Abdoli|Gh. 4
1. Assistant Professor in Psychiatrics|
Kermanshah University of Medical Sciences.
2. General Physician| Kermanshah Rehabilitation
and Therapy Center.
3. General Physician
4. MSc in Biostatistics| Kermanshah University
of Medical Sciences.
Introduction: Drug
addiction and drug dependency are major problem in the “mental”|”social”| and
“health-care” fields. It decreases occupational performance and educational
abilities in different social groups| and may lead to miscellaneous crimes.
Different methods are recommended for drug addiction treatments. Detoxification
is the first step however it would not be successful without follow up and
vigorous maintenance therapy. Naltrexone introduced as an opium antagonist to
decrease desire for opiates and is used for maintenance therapy of drug
treatments in Kermanshah Rehabilitation and Therapy Center since 2001. This
study aimed to determine the relapse rates of drug addict patients under
maintenance therapy by Naltrexone after 18 months follow up.
Materials & Methods:
150 drug addicts who were admitted in Kermanshah Rehabilitation and
Therapy Center were recruited flowing
detoxification period. They received
Naltrexone maintenance therapy for six months and followed for 12 months to
find out their drug addiction relapse. Opium test (T.L.C) were measured monthly
during six months and followed with three-month intervals for next 12 months.
Results: Relapse rate in
the maintenance therapy period were 56.7% and 4.7% respectively. The
achievement rate was 38.7%. Socio-demographic findings showed that relapse rate
were highest in young adults (18-25 years old) and lowest in employed subject.
According to the drug type| consumption method and interval; heroin users| drug
inhalation and 2-3 times daily users showed more achievements than other drug
addicts.
Conclusion: We conclude
that the first nine months after detoxification is more critical period|
Naltrexone maintenance therapy| helps to long lasting give up drug addiction.
The employees and subjects with well social discipline and educational
background have more chance to stop opium abuse.
Key Words : Treatment of
Addiction| Naltrexone| Kermanshah
Rehabilitation and Therapy Center -
Relapse
منابع
1. Kaplan HI| Sadock BJ. Comprehensive text book of psychiatry.
3rd ed. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins; 1995| PP. 851-61
2. شادی افروز سیدهادی .گزارش تکان‌دهنده از وضعیت اعتیاد در مشهد. نشریه خراسان، مورخ 24/6/79 ، ص2
3. اعتیاد و معتادان در ایران از نگاه آمار ، نشریه جمهوری اسلامی، مورخ 9/1/81 ، ص 2 .
4. وزیریان محسن، مستشاری گلاره. راهنمای کاربردی درمان سوءمصرف کنندگان مواد. انتشارات وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی با همکاری دبیرخانه
ستاد مبارزه با مواد مخدر، سال 1381
5. Kaplan HI| Sadock BJ. Synopsis of psychiatry. 9th ed.
Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins; 2003| PP.466-98
6. Kaplan HI| Sadock BJ. Pocket handbook of psychiatric
drug treatment. 3rd ed. Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins; 2001| PP.158-64
7. O’conner PG. Pharmacologic treatment of heroin dependent
patients. Annal Internal Med 2000; 133:40-
45
8 . کرم‌پور رضا. ارزیابی تحقیقات و بررسی‌های انجام گرفته
درخصوص اعتیاد و سوء مصرف مواد مخدر ستاد مبارزه با مواد مخدر دانشگاه‌های تهران و علامه
طباطبایی؛ نشریه ژرفای تربیت، سال 1379؛ شماره دهم
، ص10-11
9. Roozen HG. Experiences with outpatient relapse program
(community reinforcement approach):
Combined with naltrexone in the treatment of
opioid dependence. Eur Addict Res 2003; 9(2):53-80
10. Hulse GK. Use of oral implantable naltrexone in the
management of the opioid impaired physician. Anaesth Intensive Care 2003;
31(2):196-201
11. Catalano R| Howard M| Hawkins JD| Meyer R. Relapse
in the addiction: rates| determinants| and promising prevention strategies. In
1988 surgeon general report
on health consequences of smoking. Washington
DC. 1988
12. Hunt W| Barnett L. Relapse rates in addiction
programs. J Clin Psychol 1971; 27:455-56
13. Green Stein RA. Alternative pharmacotherapy for
opiate addiction: In: Lowinson JH| editor. Substance abuse: a comprehensive
textbook. 3rd ed. Baltimore: Williams & Wilkins; 1996| PP. 120-4
14. Cornish JW| Metzger D| Woody GE| Wilson D| McClellan
AT| Vendergrift B| et al. Naltrexone pharmacotherapy for opioid dependent
federal probationers. J Substance Abuse Treatment 1997; 14:529-34
15. Washton AM. Structured outpatient group therapy: In:
Lowinson JH| editor. Substance abuse: a comprehensive textbook. 3rd ed.
Baltimore: Lippincott Williams & Wilkins; 1996| PP. 215-17