hc8meifmdc|2011A6132836|MoshaverAmlakDBWebSite|tblnews|Text_News|0xfdff761700000000d702000001000100
فراوانی برخی
عوامل مؤثر بر میزان مرگ و میر نوزادان بستری‌شده
در بیمارستان معتضدی کرمانشاه (1381)
دکترمیترا همتی *؛ دکتر
سیمین قینی*
چکیده
سابقه وهدف: یکی از شاخص‌های مهم سطح بهداشت در هر جامعه میزان مرگ و میر
شیرخواران است، ولی با وجودکوشش‌های فراوانی که برای کاهش مرگ و
میر نوزادان انجام‌شده، متأسفانه هنوز میزان مرگ و میر
در دوران نوزادی بالا و حدود 65 درصد مرگ و میر در
زیر یک سال مختص دوران نوزادی می باشد . مطالعه حاضر به منظور تعیین فراوانی برخی عوامل مؤثر بر مرگ و میر نوزادان بستری در بخش
نوزادان بیمارستان معتضدی کرمانشاه در سال
1381 انجام شد.
مواد وروش ها : این مطالعه به صورت توصیفی – مقطعی
با بررسی پرونده نوزادان فوت شده
بستری در بیمارستان معتضدی کرمانشاه درسال 1381
انجام شد. نوزادان بستری شده به مدت 28روز پی گیری شدند و درصورت فوت مورد مطالعه قرار گرفتند. اطلاعات استخراج شده از پرونده نوزادان فوت شده شامل (سن
جنینی ، جنس ، وزن موقع تولد، سن مادر، بیماری مادر در حین بارداری ، رتبه
زایمانی، نوع زایمان ، علت و زمان مرگ ) بود. سپس
داده های به‌دست‌آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرارگرفت.
یافته‌ها: از6400 نوزاد متولدشده درسال 1381 تعداد
451
نوزاد بستری شدندکه 156نفر فوت
نمودند (6/59% پسر و4/40% دختر). 9/85 درصد نوزادان فوت‌شده نارس و6/84 درصد آن‌ها وزن کمتر از2500گرم داشتند. 2/96 درصد نوزادان درهفته اول فوت نمودند. 7/57 درصد نوزادان حاصل زایمان اول و 8/55 درصد آن‌ها به طریق
زایمان طبیعی به دنیا آمده
بودند. 25 درصد مادران سن بیش از 35سال و9/10 درصد کمتر از 16 سال داشتند .شایع‌ترین علت مرگ بیماری غشای هیالن و نارسی و عوارض ناشی از آن بود.
بحث: نتایج این مطالعه نشان داد
نوزادان نارس و کم‌وزن در معرض خطر شدید مرگ و میر هستند؛ لذا پیشنهاد می‌شود برای کاهش میزان مرگ نوزادان مراقبت‌های لازم در دوران بارداری انجام شود و عواملی که منجر به تولد زودرس می‌شوند، کنترل گردند. هم چنین امکانات مناسب درمانی برای نگهداری نوزادان نارس در بیمارستان‌هایی که مرکز زایمان فعال دارند،
می‌تواند باعث کاهش مرگ ومیر نوزادان شود.
کلیدواژه‌ها : نوزادان، مرگ ومیر، عوامل خطر،
کرمانشاه
مقدمه
یکی از شاخص‌های مهم سطح بهداشت در هر جامعه میزان مرگ
و میر شیرخواران است، ولی با وجود
کوشش‌های فراوانی که برای کاهش مرگ و میر نوزادان انجام‌شده، متأسفانه هنوز میزان مرگ و میر در
دوران نوزادی بالا وحدود 65 درصد مرگ ومیر در زیر یک‌سال مختص دوران نوزادی می‌باشد(3-1). بیش
از 9 میلیون شیرخوار
سالیانه می‌میرند که 98 درصد این
مرگ‌ها در کشورهای جهان سوم و حدود 6 میلیون آن‌ها
در دوران نوزادی است. مهم‌ترین عامل مرگ در نوزادان، عفونت، تولد پیش
از موعد، وزن کم موقع
تولد و خفگی زمان تولد است(4).
میزان
مرگ و میر نوزادان در کشور ما 5/18 نفر در هزارتولد زنده، در قطر 5 نفر در هزار تولد زنده و در کویت 6 نفر درهزارتولد
زنده است (5). به طور کلی
نیمی از علل مرگ ومیر در دوران نوزادی به علت وزن
پایین در موقع تولد، نارسی، خفگی زمان تولد، مشکلات تنفسی، ناهنجاری‌های
مادرزادی وعفونت می‌باشد (3 و6). حدود 30 درصد کل نوزادان نارس به علت ابتلا به بیماری غشای هیالن و یا عوارض
آن نظیر پنموتوراکس، آمفیزم بینابینی
و خونریزی داخل مغزی می‌میرند (1). وزن
موقع تولد کمتر از 2500 گرم و سن جنینی کمتر از 33 هفته از عوامل بسیار مهمی هستند که در پیش‌آگهی مرگ و میر دوران نوزادی دخیل می‌باشند(7).
عوامل
مهم دیگری که خطر مرگ و میر دوران نوزادی را بالا می‌برند، شامل عفونت‌های مادر در جریان بارداری، سن
مادر(کمتر از 16 و بیش از 35 سال )، اعتیاد مادر به مواد مخدر، فقر
اقتصادی اجتماعی، مادران ازدواج‌نکرده، استرس‌های فیزیکی روانی دوران بارداری، بارداری
چندقلویی، سزارین، استفاده از فورسپس، بیماری‌های مزمن مادر نظیر دیابت، قلبی، روماتولوژیک،
مراقبت‌های نامناسب دوران بارداری، تولد قبل از 37 هفته و
بعد از 42 هفته، بلع مکونیوم، خفگی زمان تولد، قطع
تنفس، رنگ‌پریدگی و کم خونی زمان تولد، وجود بند ناف دور گردن نوزاد، زجر تنفسی دوران جنینی، آپگار دقیقه اول کمتر از 4، سابقه مرگ و سقط، تأخیر رشد داخل رحمی در حاملگی قبلی می‌باشند(1-3 )؛ لذا
عوامل بسیاری در میزان مرگ ومیر دوران نوزادی دخالت دارند که شناسایی این عوامل می‌تواند در کاهش مرگ و میر مؤثر باشد و با
توجه به اینکه در این زمینه مطالعه‌ای
در بیمارستان معتضدی که مرکز اورژانس زایمان‌های استان کرمانشاه می‌باشد، انجام نشده بود، مطالعه حاضر به منظور بررسی فراوانی برخی از
عوامل مؤثر در مرگ ومیر نوزادان بستری در بیمارستان معتضدی کرمانشاه در سال 1381
انجام شد.
مواد
و روش‌ها
این مطالعه به
صورت توصیفی- مقطعی در طول یک‌سال
با مطالعه پرونده نوزادان بستری که فوت شده بودند، در بیمارستان
معتضدی کرمانشاه در سال 1381 انجام
شد. اطلاعات ذیل از پرونده
نوزادان بستری که فوت شده بودند،
استخراج گردید: سن مادر،
بیماری مادر در زمان بارداری، سن جنینی، وزن موقع تولد، رتبه زایمانی، نوع زایمان،
جنس نوزاد و علت و زمان مرگ. سپس این اطلاعات مورد تجزیه و تحلیل
آماری قرار گرفت. پرونده تمام نوزادان بستری و فوت‌شده بررسی شد و اگر به بیمارستان دیگری برای ادامه درمان اعزام گردیده بودند، نیز پی‌گیری
شدند و در صورت مرگ مورد مطالعه قرارگرفتند. تمام نوزادان بستری‌شده به مدت 28 روز پی‌گیری شدند. نوزادانی که مرده به دنیا آمده بودند، از مطالعه خارج گردیدند.
در این مطالعه نوزاد نارس به نوزادی اطلاق می‌شود که قبل از هفته 37 جنینی متولد شده
باشد و نوزاد کم وزن
به نوزادی گفته می‌شود که وزن کمتر
از 2500گرم داشته باشد.
یافته‌ها
از 6400 نوزاد
زنده‌متولدشده در سال 1381 در
بیمارستان معتضدی کرمانشاه، 451 نوزاد بستری و 192 نوزاد برای ادامه درمان به مراکز مجهزتری اعزام‌گردیده بودند. از کل نوزادان بستری156 نفرفوت نموده که 6/59 درصد آن‌ها پسر و 4/40 درصد دختر بودند. از 156 نوزاد
فوت‌شده 9/85 درصد نارس و6/84 درصد وزن
کمتر از 2500 گرم داشتند(جدول 1).
1/39 درصدنوزادان طی 24ساعت اول و 2/96 درصد آن‌ها در عرض هفته اول فوت شده بودند(جدول 2). از نظر رتبه زایمانی 7/57 درصد حاصل زایمان اول بودند که از نظر آماری معنادار بود(05/0P<).
8/55 درصد با زایمان طبیعی متولد شده بودند و 2/44 درصد حاصل سزارین بودند. 25 درصد مادران
سن بالای 35 سال داشتند (جدول 3). شایع‌ترین
علت مرگ نوزادان به‌ترتیب بیماری غشای هیالن و عوارض
ناشی از آن و عفونت بود(نمودار 1). 8/12 درصد آن‌ها به پره‌اکلامپسی
مبتلا شده بودند (نمودار2). تعداد 21 نفر (6/13%) از مادران نوزادان فوت‌شده
دچار پارگی زودرس پرده آمنیوتیک شده‌بودند.
جدول 1- توزیع
فراوانی ودرصد نوزادان فوت شده دربیمارستان معتضدی کرمانشاه برحسب وزن موقع تولد به تفکیک سن جنینی(سال 1381)
|
سن جنین
|
وزن بدو تولد(گرم)
|
|
1500<
|
2500-1500
|
2500>
|
مجموع
|
|
کمتر از 37
هفته
|
75
(1/48)
|
54
(6/34)
|
5
(2/3)
|
134
(9/85)
|
|
بیش از 37
هفته
|
0
(0)
|
3
(9/1)
|
19
(2/12)
|
22
(1/14)
|
|
مجموع
|
75
(1/48)
|
57
(5/36)
|
24
(4/15)
|
156
(100)
|
جدول 2- توزیع
فراوانی و درصد نوزادان فوت شده در بیمارستان معتضدی کرمانشاه بر اساس سن نوزادی و
وزن بدو تولد
|
سن نوزادی
|
وزن بدوتولد(گرم)
|
|
1500<
|
2500-1500
|
2500>
|
مجموع
|
|
یک روزه
|
36
(1/23)
|
15
(6/9)
|
10
(4/6)
|
61
(1/39)
|
|
دو تا هفت
روزه
|
39
(25)
|
37
(7/23)
|
13
(3/8)
|
89
(1/57)
|
|
بیش از هفت
روز
|
0
(0)
|
5
(2/3)
|
1
(6/0)
|
6
(8/3)
|
|
مجموع
|
75
(1/48)
|
57
(5/36)
|
24
(4/15)
|
156
(100)
|
جدول 3- توزیع
فراوانی و درصد نوزادان فوت شده در بیمارستان معتضدی کرمانشاه در سال 1381 بر اساس
سن مادر
|
سن مادر
|
فراوانی
|
درصد
|
|
کمتر از 16
سال
|
17
|
9/10
|
|
16-35 سال
|
100
|
1/64
|
|
بیش از 35 سال
|
39
|
25
|
|
مجموع
|
156
|
100
|
بحث
نتایج این
مطالعه نشان دادکه 6/34 درصد نوزادان بستری‌شده فوت نمودند که 9/85 درصد این نوزادان نارس و 6/84 درصد آن‌ها
وزن کمتر از 2500 گرم داشتند (1/48 درصد وزن کمتر از1500 گرم داشتند). یکی از مهم‌ترین علل مرگ ومیردر دوران نوزادی وزن کم و تولد
پیش از هفته 37 جنینی می‌باشد(1و2). سن
جنینی و وزن موقع تولد
مهم‌ترین عامل در پیش‌آگهی
مرگ و میر دوران نوزادی است(14).
نوزادان نارس به
دلیل مشکلات تنفسی و عوارض ناشی از آن و همچنین
به علت نقص در سیستم ایمنی بیشتردر معرض عفونت دوران نوزادی و مرگ و میر می‌باشند(2و3). در
یک مطالعه میزان مرگ نوزادان
نارس کمتر از 32 هفته 796 نفردر هزار تولد
زنده و در نوزادان کمتر
از 1500 گرم780 نفر در هزار تولد زنده گزارش شده است (7). در مطالعه‌ای
دیگر در کشور عربستان در طول سه
سال میزان مرگ نوزادان نارس 42 نفر در هزارتولد زنده گزارش شده است(8). در مطالعه‌ای که در بیمارستان امام خمینی شهر ایلام انجام‌شد،
میزان مرگ و میر نوزادان بستری 31 درصد و شایع‌ترین علت مرگ نوزادان بستری
بیماری غشای هیالن گزارش شد (9). در یک
مطالعه در استان لرستان میزان مرگ در نوزادان بستری‌شده در بخش نوزادان 7/35 درصد گزارش‌شده که 3/67 درصد
نوزادان فوت‌شده نارس و وزن کمتر از
2500 گرم داشتند و 76 درصد نوزادان در 24
ساعت اول فوت نموده بودند (10). در
مطالعه قهرمانی و همکاران بیشترین آمار مرگ و میر مربوط به نوزادان نارس و کم‌وزن بوده که شایع‌ترین
علت مرگ را مشکلات تنفسی عنوان نمودند(11). در یک مطالعه میزان مرگ در نوزادان کم‌وزن 117 در هزار گزارش شد (12). طی یک مطالعه در
بیمارستان رازی کرمانشاه، 4/61 درصد
نوزادان فوت‌شده در بخش نوزادان،
نوزادان کم‌وزن (LBW) بودند (13). در مطالعه‌ای دیگر 36 درصد نوزادان فوت‌شده
نوزادان خیلی کم‌وزن (VLBW)
بودند که در 80 درصد موارد علت مرگ آن‌ها سندرم زجر تنفسی و مشکلات
ناشی از آن بود(14). در مطالعه حاضر 1/48 درصد نوزادان فوت‌شده
وزن خیلی‌کم داشتند. نتایج مطالعات فوق نشان می‌دهد که یکی از عوامل مهم در مرگ دوران
نوزادی تولد پیش از موعد و وزن کم موقع تولد می‌باشد که با نتیجه مطالعه حاضر نیز هم‌خوانی دارد. در پژوهش حاضر 2/96 درصد نوزادان در هفته اول فوت نمودند. در مطالعه Yasmin و همکاران 85 درصد مرگ نوزادان در هفته اول پس از تولد بوده است (7) و در مطالعه ورکوهی و همکاران 76 درصد
نوزادان در 24 ساعت اول فوت نمودند(10)؛ لذا
به نظر می‌رسد مراقبت‌های لازم در مراکز بیمارستانی مجهز(NICU) در روزهای اول تولد می‌تواند در میزان مرگ و میر این نوزادان دخیل باشد. با اینکه بیمارستان معتضدی از مراکز اورژانس
زنان در شهر کرمانشاه می‌باشد و اکثر
خانم‌هایی که زایمان سخت و اورژانس
دارند، به این مرکز مراجعه می‌نمایند، فاقد بخش NICU است و نوزادان
بدحال نیاز به انتقال به بیمارستان‌های
مجهز در سطح شهر دارند؛ لذا تأخیر در
درمان مناسب و همچنین شرایط انتقال
نوزادان مسلماً در میزان مرگ و میر آن‌ها
مؤثر می‌باشد. در مطالعه حاضر میزان مرگ در نوزادان مادران نخست زا 7/57 درصد بود که به‌نظر می‌رسد زایمان
طولانی و سخت در این ارتباط دخیل باشد. 25 درصد مادران سن بیش از 35 سال و 9/10 درصد آن‌ها کمتر از 16 سال سن داشتند. در واقع 9/35 درصد نوزادانی که فوت نمودند، مادرانشان از نظر سنی جزو گروه پرخطر بودند. شایع‌ترین علت مرگ این نوزادان به‌ترتیب
بیماری غشای هیالن و عفونت
بود که هر دو از عوارض شایع مرگ و میر در نوزادان نارس می‌باشند. 6/13 درصد از مادرانی که نوزادانشان فوت‌کرده‌بودند، سابقه پارگی پرده‌های جنینی (Premature
rupture of membrane=PROM) بیش از 24 ساعت داشتند که خود عوامل بسیار مهمی در ایجاد عفونت در دوران نوزادی می‌باشد. 8/12درصد
مادران موردمطالعه دچار پره‌اکلامپسی
و درنتیجه زایمان زودرس شده بودند. پره‌اکلامپسی خطر مرگ و میر
نوزادان را به‌خصوص درکشورهای توسعه‌نیافته
افزایش‌می‌دهد(15).
نتیجه‌گیری
با توجه به اینکه نوزادان نارس و کم‌وزن در معرض خطر مرگ و میر بیشتری در
دوران نوزادی هستند، پیشنهاد می‌شود مادران در دوران باردرای تحت مراقبت‌های لازم قرار بگیرند و تا حد امکان از
تولد پیش از موعد نوزادان جلوگیری شود.
شرایط مناسب در حین زایمان، همچنین ایجاد امکانات‌کافی برای‌نگهداری نوزادان‌نارس
و کم‌وزن می‌تواند در کاهش مرگ و میر دوران
نوزادی مؤثر باشد.
تشکر و قدردانی
در پایان پژوهشگران وظیفه خود می‌دانند که از زحمات
فراوان سرکار خانم دکترمریم‌صاحب‌یاری
قدردانی نمایند.
Abstract:
Neonatal Mortality
Rate prevalence in Motazedi Hospital of Kermanshah (2002-2003)
Hemmati| M.1;
Gheini| S.1;
1. Assistant
Professor in Pediatrics| Kermanshah University of Medical Sciences.
Introduction: One
of the most important criteria for health is neonatal mortality. Mortality in
neonatal period is high| that is about 65% of mortality in infancy occurs
below the age of one year. This study was conducted to determine mortality rate
in neonates in Motazedi Hospital of Kermanshah during 2002 to 2003.
Materials &
Methods: This descriptive study was conducted on the dead neonates in Motazedi
Hospital. Data collected from the subjects profiles were included: age| sex|
birth weight| maternal age| maternal disease| multiparty| type of delivery| day
and cause of death. Collected data were analysed using SPSS Software.
Results: 451 cases
out of 6400 delivery were hospitalised during the study. 156 cases died| of
which 59.6% were boys and 40.4% girls| among them 85.9% were premature and
84.6% were LBW. Among 96.2% neonates death in the first week| 57.7% were
premature and 55.8% NVD. The most common cause of death was HMD. 12.8% of
mothers admitted with echlampsia and preechlampsia. 25% of mothers were more
than 35 years old and 10.9% of them were less than 16 years old.
Conclusion:
prematurity and LBW were the most common cause of death in the
neonatal period| thus controlling these two factors may lead to decrease of
mortality rate in neonates.
Key Words:
Mortality Rate| Neonate| Kermanshah| Risk Factor
منابع
1.
Kliegman R. Fetal and neonatal medicine: In: Behrman R| Kliegman R| editors.
Essentials of pediatrics. 4th ed. Philadelphia: Saunders;
2002| PP. 179-217.
2. Stoll
B| Kliegman R. Overview of mortality and morbidity: In: Behrman R| Kliegman R|
Jenson H| editors. Nelson textbook of pediatrics. Vol 1| 17th ed. Philadelphia:
Saunders; 2004| PP. 519-523.
3. Behrman
R| Shiono P. Neonatal risk factors: In: Fanaroff A| Mortin R| Neonatal prenatal
medicine. Vol 1| 7th ed. London: Mosby; 2002| PP. 17-27.
4. Anthony
M| Costello D| Osrine D. Micronutrient status during pregnancy and outcomes for
newborn infants in developing countries. J Nutr 2003; 133: 1757-64.
5- اعلمی فاطمه. بررسی مرگ و میر و ارتباط آن با سزارین
در 90 نوزاد مبتلا به دیسترس تنفسی بیمارستان
مفید. مجموعه مقالات
انجمن پزشکی ایران، بیست وششمین
بزرگداشت استاد دکتر محمد قریب، اردیبهشت 1384؛ شماره 26، جلد اول، صفحات: 184-181.
6.
Harold M| Wilkins A. Risk management and the practice of neonatology: In: Avery
G| Fletcher| McDonald M| editors. Neonatology. 5th ed. Philadelphia: Wolters
Kluwer; 1999| PP. 73-91.
7.
Yasmin S| Osyin D| Paul E| Costello A. Neonatal mortality of low birth weight infant
in Bangladesh. J Bull World Health Organ 2001; 97(7): 608-145.
8.
Ziadeh SM. Obstetrical outcomes among singleton birth. J Saudi Med 2001; 22(4):
342.
9- خزایی سهیلا . بررسی میزان مرگ و میر نوزادان در
بیمارستان امام خمینی شهر ایلام در سال 1381. خلاصه مقالات شانزدهمین همایش بین‌المللی بیماری‌های کودکان، مجله بیماری‌های
کودکان ایران، سال 1383؛ ویژه‌نامه شماره 2، صفحه: 121
10- ورکوهی خشایار، محسن‌زاده
اعظم، محسن‌زاده نادر،بررسی ویژگی‌های نوزادان فوت‌شده در بیمارستان شهید مدنی خرم‌آباد لرستان در سال 1381. خلاصه مقالات
شانزدهمین همایش بین‌المللی بیماری‌های کودکان؛ مجله بیماری‌های
کودکان. مهر 1383 ؛ ویژه نامه شماره 2 ، صفحه: 126.
11- قهرمانی محمد، منصوریان محمدرضا. بررسی میزان بروز مرگ و میر و عوارض نوزادان LBW
و نارس در شهر گناباد در سال 1380. خلاصه مقالات
شانزدهمین همایش بین المللی بیماری‌های
کودکان؛ مجله بیماری‌های کودکان؛ مهر
1383، ویژه‌نامه
شماره 2 ، صفحه:
130.
12- کوثریان مهرنوش، نخشب مریم. بررسی خصوصیات نوزادان
پرخطر متولدشده در بیمارستان امام خمینی ساری، فصلنامه علمی پژوهشی بهبود، پاییز 1380؛ سال پنجم، شماره 2، صفحات : 22-18.
13- عالی‌پور
علی‌اصغر. بررسی شیوع بیماری‌ها در نوزادان بستری‌شده در بیمارستان رازی. فصلنامه علمی
پژوهشی بهبود، سال چهارم، شماره سوم. زمستان 1379، صفحات: 63-57.
14. Vergani P| Locatelli A| Ratti M| Scian
A| Zangheri G| Pezzullo J| et al. Predictor of adverse prenatal outcome in twins delivered at <37 week. J Maternal Fetal
2004; 16(6): 343-7.
15. Cisse
C| Thiam M| Moreau T. Preeclampsia current aspects
of physiopathology| clinic and treatment. J Dalcar Medical 2004; 49(3): 152-6.